USADA Test Havuzu
USADA Test Havuzu, kar amacı gütmeyen sivil toplum kuruluşudur. Temiz rekabeti ve sporun bütünlüğünü korumayı amaçlar. Diğer yandan performans artırıcı bir bileşenle ABD’de dopingi önlemek için eğitim sağlar. Çeşitli bilimsel girişimlere öncülük eder. Testler gerçekleştirir ve sonuç yönetimi sürecini denetler.
USADA Test Havuzu Nedir?
USADA Test Havuzu, bir tür sivil toplum kuruluşudur. Dopingi önlemek amacı ile çeşitli eğitimler sağlar ve bilimsel araştırmalara öncülük eder. Merkezi Colorado’da bulunur. Dünya çapında anti-doping uygulamalarını uyumlu hale getiren ve sporlarda dopingi engellemeye yönelik en katı ve en güçlü anti-doping programlarının temeli kabul edilen Dünya Anti-Doping Yasası’nın imzacısı konumundadır.
USADA Test Havuzu, 2001 senesinde ABD’deki olimpiyat ve paralimpik sporların resmi anti-doping kurumu olarak kabul edilmiştir. Bir devlet kuruluşu olmamasına karşın, kısmen ONDCP yani Ulusal Uyuşturucu Kontrol Politikası Ofisi tarafından finanse edilir. Kalan bütçe ise ABD Olimpiyat ve Spor Organizasyonları olmak üzere spor organizasyonlarıyla gerçekleştirilen anti-doping hizmetlerine dair sözleşmelerden sağlanır.
USADA Test Havuzu Tarihçesi
Ekim 1999 senesinde USOC, USADA’yı başlatmıştır. Operasyonlar 2000 senesinin 1 Ekim tarihinde başlamıştır. 2003 senesinde USADA’nın ilk büyük girişimlerinden biri, o dönemler geçerli olan ABD anti-doping politikalarını yeni politikalar ile revize etmekti. Bunun ardından dünya anti-doping yasası kabul edilmiştir. USADA tarafından kurallara yapılan en önemli düzenlemelerden biri ise dopingle alakalı yargılamada gereken kanıt standardının düşürülmesi olmuştur.
Değişikliklerden evvel ispat standardı, ABD mahkemesinde gerekli olana eşitti. Değişiklik sonrasında USADA Test Havuzu, doping ihlalini tespit etmek amacı ile çeşitli düzenlemeler getirdi. Günümüzde USADA Test Havuzu statüsü ve USOPC’den bağımsızlığı, çoğu profesyonel spor organizasyonunun kendi sporlarının dopingle mücadele işlevlerini yönetmesi nedeni ile ABD’deki spor normları ile çelişir. USADA’nın USOPC ve sporun ulusal yönetim organları ile devam eden çok yıllı sözleşmeleri sonucunda, ajans anti-doping programlarının yönetilmesinden sorumludur.
USADA Test Havuzu, sene boyunca her spor dalındaki sporcular ve etkinlikler için test ve sonuç yönetimi görevini üstlenir. Ayrıca, ülkenin resmi anti-doping kuruluşu olarak ismine ve statüsüne karşın özel bir kuruluştur. Hükümetin gözetimine tabi olmamaktadır.
USADA Test Havuzu Dünya Dopingle Mücadele Yasası
USADA Test Havuzu, Dünya Anti-Doping Ajansı Kurallarının ABD’de uygulanmasından sorumlu olmaktadır. Kurallar, global çaptaki spor organizasyonları ve kamu yetkilileri arasındaki dopingle mücadele politikalarını, kurallarını ve düzenlemelerini uyumlu hale getiren temel belge olmaktadır. Doping ile mücadele politikalarının kuruluşları arasındaki çeşitli konularda tutarlılığı teşvik etmeyi ama edinen beş uluslararası standart ile beraber çalışır. Bunlar; test etme, tedavi amaçlı kullanım muafiyeti, yasaklı maddeler ve yöntemlerin listesi, gizliliğin ve kişisel bilgilerin korunması. Kurallar ise şu şekildedir:
- WADA Yasaklılar Listesi: Sporda yasaklanan bileşen ve yöntemler özetlenir.
- Uluslararası Test ve Soruşturma Standardı: Test planlama ve numune toplama süreci
- Uluslararası Laboratuvar Standardı: Sporcu numunelerini işleyebilen laboratuvarların kalibresine dair standart
- Tedavi Amaçlı Kullanım İstisnalarına Dair Uluslararası Standart: Meşru bir tıbbi sebep olduğunda sporcunun yasaklı bileşenler için muafiyet elde etmesine izin veren onay süreci.
- Gizliliğin ve Kişisel Bilgilerin Korunmasına Dair Uluslararası Standart: Sporcunun bireysel verilerini toplarken ve kullanırken gizliliğin korunması.
USADA Test Havuzu Süreci Nasıldır?
USADA Test Havuzu, kuruluşun test programının temel hatlarını çizer ve WADA Kuralları ve Uluslararası Test Standardı ile tutarlı bir politika izler. USADA, herhangi bir zamanda herhangi bir alanda ve önceden haber verilmeden gerçekleşebilecek yarışma içi ve dışı testler esnasında hem kan hem de idrar örneklerini toplar. Hem USADA Test Havuzu hem de WADA Kuralları ile tutarlı olan kapsamlı, önceden haber verilmeden gerçekleşen test programları uygulayabilir.
USADA Test Havuzu, test dağılım planını ya da kuruluşun kimin, ne zaman ve nerede test yaptığını WADA IST ile tutarlı pek çok faktörün birleşimi yolu ile belirlemektedir. Testleri belirlemeye dair faktörler ise şunları içermektedir:
- Sporun fiziksel istemleri ve dopingin meydana getirebileceği olası performans arttırıcı etki
- Mevcut doping analizi istatistikleri
- Doping eğilimlerine dair mevcuttaki araştırmalar
- Sporda ya da disiplinde doping geçmişi
- Antrenman zamanları ve müsabaka takvimi, sezon
- Olası doping işlemlerine dair alınan bilgiler
- Dopingin tespitini hedefleyen kaynaklar özel olarak hedeflenebilmektedir.
