Transformatör Nedir, Ne İşe Yarar? Formülü
Transformatör, enerjiyi bir elektrik devresinden başka bir devreye dönüştürmektedir. Bu dönüştürme eylemi ise elektromanyetik indüksiyon yardımı ile olmaktadır. Esasen çok verimli bir voltaj dönüştürücü şeklinde lanse edilir. Yüksek voltajın düşük voltaja dönüştürülmesi söz konusu olabilmektedir.
Transformatör Nedir?
Trafo olarak da bilinen transformatör iyi durumda ise birincil sargı ve ikincil sargı olmak üzere iki farklı sargıdan meydana gelmektedir. Düşürücü ve yükseltici trafolar, olmak üzere iki tür seçenek vardır. Trafo, alternatif akım elektrik devresindeki voltajı yükselterek gücü korumayı mümkün hale getiren elektrikli bir cihazdır.
Kaliteli bir trafo söz konusu ise ekipmana giren güç, çıkışta elde edilen güce eşit durumda olmaktadır. Genel olarak küçük bir kayıp yüzdesi söz konusudur. Elektromanyetik indüksiyon olgusunu temel alan bu cihazlar, belirli bir düzeydeki voltaj seviyesindeki alternatif elektrik enerjisini farklı bir voltaj seviyesindeki alternatif enerjiye çevirmektedir.
Kapalı bir ferromanyetik bileşen çekirdeği üzerine sarılmış, fakat elektriksel anlamda birbirinden izole edilmiş iki iletken bileşen bobininden oluşmaktadır. Ayrıca, bobinler arasındaki tek bağlantı ise çekirdekte oluşturulan ortak manyetik akım şeklindedir. Bobinler, ilgili sistemin giriş ya da çıkışına göre sıra ile primer ve sekonder şeklinde isimlendirilmektedir.
Transformatör Ne İşe Yarar?
Transformatörler, elektrik enerjisini ilgili devreden bir başka devreye dönüştüren ekipmanlardır. Bunu yapmak için de elektromanyetik indüksiyon kullanmaktadır. Bu cihazlar yüksek voltajı düşük voltaja çevirebildiğinden, voltaj dönüştürücü şeklinde de isimlendirilir. İyi durumdaki bir cihaz, ana ve ikincil sargı olmak üzere iki tane sargı içerir. Düşürücü ve yükseltici trafolar, sağlanan iki tür trafodur.
Cihaz, alternatif akım elektrik devresindeki voltajı çoğaltırken ya da azaltırken gücü korumayı destekleyen elektrikli bir ekipmandır. Kusursuz bir trafoda cihaza iletilen güç, çıkışta elde edilen güce eşit konumdadır. Gerçek cihazlarda kayıp yüzdesi bulunur.
Bir elektrik akımının voltajını çoğaltmak amacıyla bir yükseltici trafoya gereksinim vardır. Bunu, düşük voltaj girişini alıp daha yüksek voltaj çıkışına yükselterek gerçekleştirmektedir. Yükseltici trafo bunu birincil bobinde daha çok sayıda sarım kullanarak yerine getirmektedir.
Yükseltici özellikteki cihaz, düşük voltaj almaktadır ve birincil bobindeki sarım sayısını çoğaltarak onu daha yüksek bir voltaja taşımaktadır. Yükseltici aynı zamanda düşük DC voltajını alan ve onu yüksek voltajlı AC voltajına dönüştüren bir ekipman olarak da öne çıkar. Bu, elektrik motoru gibi yüksek voltaja gereksinim duyulan ekipmanlarda güç sağlamak maksadı ile tercih edilen bir ekipman çeşidi olarak lanse edilmektedir.
Transformatör Formülü Nedir?
Herhangi bir elektrik devresi için gücün değeri, akımın yoğunluğunun değeri ile voltajın değerine göre ölçümlenmektedir. Trafo ekipmanlarda, primerdeki gücün değeri, sahip olunan sekonderdeki güç ile aynı değer olmaktadır.
Transformatör formülü de sıklıkla merak edilen konulardan biridir. Bir elektrik devresinin gücü, akım yoğunluğunun voltaj ile çarpılması sonucunda bulunmaktadır. Yani Transformatör formülü olarak şunu gösterebiliriz:
(Birincil bobin giriş voltajı) + (Birincil bobin giriş akımı) = (İkincil bobin çıkış voltajı) . (İkincil bobindeki çıkış akımı)
Transformatör Çeşitleri Nelerdir?
Trafo çeşitleri söz konusu olduğunda iki ana türden bahsedilir. Bunlar:
- Yükseltici Transformatör: Sekonderdeki sarım sayısı her daim primerdeki sarım sayısından daha çok olduğu için yükseltici transformatörler çıkış tarafındaki voltajın yükselmesine imkan sağlamaktadır. Cihazın sekonder bölümü yüksek voltaj üretmektedir.
- Düşürücü Transformatör: Bu ekipmanlarda çıkış gerilimi, düşürücü bir gerilim transformatörü kullanılarak minimize edilmektedir. Yani yüksek voltaj barındıran düşük akımlı elektriği, düşük voltaj içeren, yüksek akımlı elektriğe dönüştürmektedir.
Transformatörün Parçaları Nelerdir?
Genel olarak bir transformatörün parçaları şunları içermektedir:
- Bir trafonun üç temel bileşeni manyetik çekirdek, ikincil sargı ve birincil sargı şeklindedir.
- Birincil sargıya canlı bir AC güç kaynağı bağlanmaktadır.
- Bu durum sonucunda ise bobini salınımlı bir manyetik alan çevrelemektedir.
- İkinci sargı EMF özelliklidir.
- İkincil sargı devresi kapalı iken içinde AC akım gelecektir.
- Manyetik çekirdek, bu sargılar tarafından paylaşılmaktadır. Kendisi lamine çelik saclardan oluşur ve manyetik alan için düşük dirençli bir yol sağlar.
- İki sargı arasındaki sarım sayısının oranı, giriş ve çıkış voltajının oranı ile aynı olmaktadır.
- Bir düşürücü trafodaki ikincil sargı, birincil sargıdan daha az dönüşe sahip olur. Bir yükseltici trafodaki ikincil sargının daha çok dönüşü bulunmaktadır.
